به گزارش مجله خبری آلما به نقل از 
پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
آیا نورهای قطبی برای چشم‌ها مضر هستند؟ یک چشم‌پزشک درباره‌ی علم، ایمنی و باورهای غلط مربوط به شفق قطبی توضیح می‌دهد؛ همراه با توصیه‌هایی برای افرادی که چشم‌های حساسی دارند.
به گزارش انتخاب و به نقل از انلی مای هلث؛ در این روزها شفق شمالی فضای شبکه‌های اجتماعی همه را پر کرده است. موج‌های خیره‌کننده‌ی سبز و صورتی که آسمان شب را نورانی می‌کنند، همیشه همراه با شگفتی و البته کمی نگرانی‌اند. خیلی‌ها می‌پرسند آیا این نورهای درخشان می‌توانند به چشم آسیب بزنند یا مشکلات بینایی ایجاد کنند؟ چه برای سفر زمستانی برنامه‌ریزی کرده باشید و چه صرفاً کنجکاو باشید که پشت این پدیده‌ی زیبا چه علمی نهفته است، در ادامه آنچه باید بدانید آمده است.
برای فهمیدن اینکه آیا شفق شمالی به هر شکلی می‌تواند بر چشم انسان تأثیر بگذارد یا نه، با دکتر بهاویا ردی، متخصص چشم‌پزشکی گفتگو شده است. او علم پشت این پدیده را توضیح می‌دهد و رایج‌ترین پرسش‌ها را پاسخ می‌دهد.
شفق قطبی دقیقاً چیست؟
دکتر ردی شفق قطبی را این‌گونه توصیف می‌کند:
«یک نمایش طبیعی و زیبا از نور که زمانی رخ می‌دهد که ذرات باردار خورشید با اکسیژن و نیتروژن در لایه‌های بالایی جو زمین برخورد می‌کنند.»
او توضیح می‌دهد که این ذرات توسط میدان مغناطیسی زمین به سمت قطب‌ها هدایت می‌شوند. وقتی با گازهای جو برخورد می‌کنند، انرژی انتقال می‌دهند و آن را به شکل نور مرئی آزاد می‌کنند. او اضافه می‌کند: «به همین دلیل است که موج‌های سبز، صورتی و حتی بنفش را در آسمان می‌بینیم.»
رنگ‌هایی که مشاهده می‌کنید به نوع گازی که یونیزه می‌شود و ارتفاعی که واکنش در آن رخ می‌دهد بستگی دارد. به‌طور ساده، شفق قطبی نشانه‌ای درخشان از تعامل انرژی خورشید با جو و میدان مغناطیسی زمین است.
شفق چه نوع نوری منتشر می‌کند؟ آیا مضر است؟
به گفته‌ی دکتر ردی، نور شفق قطبی کاملاً در محدوده‌ی نور مرئی است و فاقد هرگونه تابش مضر است.
او می‌گوید: «نور شفق بسیار شبیه درخشش طبیعی لامپ‌های نئون است.» برخلاف لیزر، اشعه‌ی فرابنفش (UV) یا اشعه‌ی ایکس، نور شفق پخش‌شده، ملایم و غیرمتمرکز است.
او توضیح می‌دهد: «وقتی باد خورشیدی اکسیژن و نیتروژن را برانگیخته می‌کند، این اتم‌ها انرژی را به صورت نور مرئی آزاد می‌کنند؛ نوری که توانایی آسیب‌زدن به بینایی انسان را ندارد.»
به همین دلیل تصاویر و ویدئوهای شفق همیشه روشن و زیبا هستند، اما هرگز تیز یا سوزان به نظر نمی‌رسند.
آیا تماشای شفق قطبی می‌تواند به چشم آسیب بزند؟
«نه. تماشای شفق شمالی با چشم غیرمسلح کاملاً بی‌خطر است.» دکتر ردی این را با اطمینان کامل می‌گوید.
او توضیح می‌دهد که شدت نور شفق مشابه نور ماه یا ستاره‌هاست، نه شدید یا متمرکز مانند نور خورشید.
«شفق‌ها هیچ‌گونه اشعه‌ی UV یا مادون‌قرمز تولید نمی‌کنند، بنابراین نمی‌توانند شبکیه را بسوزانند یا به آن آسیب بزنند.»
بسیاری از افراد ساعت‌ها شفق را تماشا می‌کنند بدون اینکه حتی احساس خستگی کنند. تنها نگرانی واقعی سرما است که ممکن است در مناطق بسیار سرد باعث خشکی چشم شود.
ممکن است افراد دچار:
• خشکی خفیف به‌علت باد سرد
• تحریک چشم در صورت قرار گرفتن طولانی‌مدت در دمای بسیار پایین
شوند؛ اما خود نور شفق آسیب‌زا نیست.
تفاوت شفق با نورهای مصنوعی مانند لیزر یا لامپ‌های UV چیست؟
دکتر ردی به تفاوت مهمی اشاره می‌کند:
«شفق‌ها نور پخش‌شده و ملایم تولید می‌کنند. منابع مصنوعی مثل لیزر یا لامپ UV پرتوهای متمرکز و پرانرژی ایجاد می‌کنند که می‌توانند به شبکیه آسیب بزنند.»
لیزرها می‌توانند انرژی را روی یک نقطه کوچک متمرکز کنند و باعث سوختگی یا آسیب دائمی شوند. اما نور شفق ضعیف، پراکنده و کاملاً طبیعی است.
آیا افراد مبتلا به فوتوفوبیا یا بیماری‌های شبکیه می‌توانند شفق را با خیال راحت تماشا کنند؟
بله، تقریباً همه—even افراد دارای مشکلات شبکیه—می‌توانند شفق را بدون نگرانی تماشا کنند.
تنها موردی که باید در نظر گرفت این است که افراد با حساسیت به نور (فوتوفوبیا) ممکن است به دلیل تضاد بین آسمان تاریک و موج‌های درخشان، کمی احساس ناراحتی کنند.
دکتر ردی پیشنهاد می‌کند:
• استفاده از عینک‌های کمی رنگی
• پرهیز از خیره‌شدن طولانی‌مدت
• مرطوب نگه‌داشتن چشم‌ها در آب‌وهوای سرد
او می‌گوید: «شدت نور شفق آن‌قدر کم است که هیچ بیماری چشمی را تشدید نمی‌کند.» مشکل اصلی معمولاً باد سرد است، نه نور.
چه باورهای نادرستی درباره‌ی شفق و سلامت وجود دارد؟
دکتر ردی می‌گوید که شفق‌ها قرن‌هاست موضوع افسانه‌ها بوده‌اند. بعضی فرهنگ‌های باستانی آن‌ها را نشانه‌های جادویی یا حتی هشدارهای بدشگون می‌دانستند. برخی هم فکر می‌کردند باعث نابینایی یا بیماری می‌شوند.
او توضیح می‌دهد:
«شفق قطبی در ارتفاعی بالاتر از ۱۰۰ کیلومتر رخ می‌دهد. این پدیده هیچ تابش مضری آزاد نمی‌کند و به هیچ شکلی نمی‌تواند بر سلامت انسان تأثیر بگذارد.»
صداهایی که برخی افراد هنگام تماشای شفق گزارش می‌کنند، معمولاً صدای باد یا تخیل است.
«حقیقت این است که شفق یک فرآیند علمی و طبیعی است—نه تهدید.»
آیا نیاز به محافظ چشم دارید؟
دکتر ردی پاسخ را خلاصه می‌کند:
«برای تماشای شفق قطبی نیازی به هیچ‌گونه محافظ چشم نیست.» می‌توان آن را مستقیماً و بدون هیچ وسیله‌ای تماشا کرد.
با این حال او توصیه می‌کند:
• محافظت از چشم‌ها در برابر باد سرد
• استفاده از قطره‌های اشک مصنوعی در صورت خشکی
• استفاده از عینک یا گُلَس‌های گرم در مناطق بسیار سرد
• برای افراد خیلی حساس، عینک‌های کمی رنگی مناسب است
او اضافه می‌کند: «چیزی که باید از آن محافظت کنید، سرماست—نه نور.»
در یک مطالعه منتشرشده در مجله‌ی Space Weather نیز آمده است که شفق‌ها فقط در گستره‌ی نور مرئی نور منتشر می‌کنند و فاقد اشعه‌ی UV یا تابش یونیزه هستند. پژوهشگران همچنین تأیید کرده‌اند که شدت نور شفق بسیار کمتر از نور چراغ‌های خیابانی شهر یا نور کامل ماه است، و بنابراین برای چشم انسان بی‌خطر است.
نتیجه‌گیری
شفق قطبی یکی از ایمن‌ترین پدیده‌های طبیعی برای تماشا با چشم غیرمسلح است. این نورها هیچ اشعه‌ی مضری ندارند، به شبکیه فشار وارد نمی‌کنند و بیماری‌های چشمی را تشدید نمی‌کنند.
همان‌طور که دکتر ردی بارها تأکید می‌کند، تنها چیزی که باید نگرانش باشید گرم نگه‌داشتن خودتان است، نه نور.
بنابراین اگر روزی فرصت تماشای شفق قطبی را داشتید، کافی است سر را بالا بگیرید، آسمان را تماشا کنید و کاملاً آسوده باشید. چشم‌های شما کاملاً در امان هستند.