به گزارش مجله خبری آلما به نقل از 
پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
بهگفتهی پژوهشی تازه بر روی موشها، سلولهای ایمنی مهندسیشدهای که حالتی «جوان» دارند، میتوانند اثرات پیری و آسیبهای مغزی ناشی از بیماریهایی چون آلزایمر را تا حدی معکوس کنند.
به گزارش انتخاب و به نقل از sciencealert؛ در حالت طبیعی، این سلولهای ایمنی که «فاگوسیتهای تکهستهای» نام دارند، در بدن گردش میکنند و وظیفهشان پاکسازی مواد زاید سلولی است.
اما با افزایش سن، این «پاککنندههای ایمنی» کمکارتر میشوند؛ در پاکسازی ضایعات سلولی عملکرد ضعیفتری دارند و التهاب بیشتری ایجاد میکنند. التهاب و تجمع پروتئینهای غیرطبیعی از ویژگیهای شناختهشدهی بسیاری از بیماریهای مرتبط با پیری از جمله آلزایمر است.
از همین رو، پژوهشگران مرکز پزشکی سیدرز-ساینای (Cedars-Sinai Medical Center) در ایالات متحده، گروههایی از فاگوسیتهای تکهستهای جایگزین را با استفاده از سلولهای بنیادی پرتوان القایی انسانی (iPSC) تولید کردند — سلولهایی که میتوان آنها را در آزمایشگاه به انواع گوناگون سلولی تبدیل کرد.
بازسازی جوانی در سلولهای ایمنی
کلایو سوندسن، دانشمند زیستپزشکی، توضیح میدهد:
«پژوهشهای پیشین نشان دادهاند که تزریق خون یا پلاسما از موشهای جوان به موشهای مسن میتواند افت شناختی را در آنها بهبود دهد، اما انتقال چنین روشی به درمان انسانی دشوار است.
رویکرد ما استفاده از سلولهای ایمنی جوانی بود که در آزمایشگاه تولید میشوند — و دیدیم که این سلولها در موشهای پیر و در مدلهای موش آلزایمری، اثرات مثبتی دارند.»
در این مطالعه، موشهای پیر پس از دریافت تزریق سلولهای ایمنی جوان، در آزمونهای حافظه عملکردی مشابه موشهای جوان داشتند. همچنین، در مغز آنها سلولهای میکروگلیای سالمتر مشاهده شد.
میکروگلیاها در واقع فاگوسیتهای تکهستهای دستگاه عصبی مرکزیاند؛ آنها در کاهش آسیب و زدودن ضایعات مغزی نقش دارند، اما با افزایش سن یا بروز آلزایمر، شمارشان کاهش مییابد.
تقویت سلولهای حافظه در مغز
یکی دیگر از اثرات مثبت مشاهدهشده، افزایش شمار سلولهای موسوم به «سلولهای خزهای» (mossy cells) بود — سلولهایی که به کارکرد درست هیپوکامپوس، مرکز کنترل حافظه در مغز، کمک میکنند.
مانند میکروگلیاها، این سلولهای خزهای نیز در اثر پیری یا بیماری آلزایمر آسیب میبینند.
الکساندرا موزر، عصبشناس و نویسندهی اصلی مقاله، میگوید:
«تعداد سلولهای خزهای معمولاً در پیری و آلزایمر کاهش مییابد، اما ما چنین افتی را در موشهایی که سلولهای ایمنی جوان دریافت کردند ندیدیم. بهنظر میرسد همین موضوع بخشی از بهبود عملکرد حافظه در این موشها را توضیح میدهد.»
اثرات غیرمستقیم اما مؤثر
پژوهشگران ابتدا فرض کردند که فاگوسیتهای تکهستهای ممکن است یکی از دلایل اثرات جوانکنندهی انتقال خون یا مغز استخوان باشند — فرضیهای که نتایج این مطالعه از آن پشتیبانی میکند.
با این حال، سلولهای ایمنی مهندسیشدهای که به موشها تزریق شد، بهنظر نمیرسید به مغز راه یابند. بنابراین دانشمندان نتیجه گرفتند که آثار مفید مشاهدهشده احتمالاً ناشی از موادی است که این سلولهای جوانتر در گردش خون آزاد میکنند.
ممکن است این سلولها پروتئینهای ضدپیری یا ذرات ریز پیامرسانی موسوم به «وزیکولهای خارجسلولی» ترشح کرده باشند که به مغز رسیده و التهاب را کاهش داده یا عملکرد ایمنی را بهبود بخشیدهاند.
محدودیتها و چشمانداز آینده
بیشتر بهبودها در موشهای پیر مشاهده شد، نه در موشهایی که بهصورت ژنتیکی به آلزایمر مبتلا شده بودند. همچنین، بسیاری از آسیبهای مغزی مرتبط با آلزایمر — از جمله تجمع پروتئین آمیلوئید-بتا — همچنان بر جای مانده بود.
از سوی دیگر، هنوز مشخص نیست که این اثرات در مغز انسان نیز تکرار شود یا نه.
با وجود این محدودیتها، نتایج اولیه امیدبخش است. اگر این سلولهای ایمنی از سلولهای خودِ بیمار تولید شوند، میتوانند جایگزینی ایمنتر برای روشهایی مانند تزریق پلاسما یا پیوند مغز استخوان باشند و راه را برای درمانهای تازه باز کنند.
جفری گولدن، عصبپاتولوژیست مرکز پزشکی سیدرز-ساینای که مستقیماً در این پژوهش شرکت نداشت، میگوید:
«این یافتهها نشان میدهد که درمان کوتاهمدت با سلولهای ایمنی جوان، عملکرد شناختی و سلامت مغز را بهبود میدهد و میتواند گزینهای نویدبخش برای مقابله با افت شناختی ناشی از پیری یا آلزایمر باشد.»