به گزارش مجله خبری آلما به نقل از 
پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : با افزایش طول عمر انسان‌ها در سراسر جهان، فرصت‌های تازه‌ای پدید آمده اما چالش‌های جدیدی نیز همراه آن بروز کرده است؛ از جمله افزایش خطر افت عملکردهای مرتبط با سن.
به‌گزارش انتخاب و به نقل از sciencealert؛ در کنار تغییرات جسمی مانند کاهش قدرت بدنی یا کند شدن حرکت، بسیاری از سالمندان با مشکلاتی در حافظه، توجه و انجام کارهای روزمره روبه‌رو می‌شوند.
سال‌هاست پژوهشگران در تلاش‌اند بفهمند چرا برخی افراد از نظر ذهنی تیز و سرحال باقی می‌مانند، در حالی که برخی دیگر سریع‌تر دچار افت شناختی می‌شوند. یکی از ایده‌هایی که روزبه‌روز توجه بیشتری را جلب می‌کند، چندزبانه بودن است؛ یعنی توانایی صحبت کردن به بیش از یک زبان.
چطور چندزبانه بودن مغز را تمرین می‌دهد؟
وقتی فردی به دو یا چند زبان آشناست، همه‌ی این زبان‌ها در ذهن او فعال باقی می‌مانند. هر بار که فرد چندزبانه می‌خواهد حرفی بزند، مغز باید زبان درست را انتخاب کند و بقیه را مهار نماید.
این فرآیند نوعی تمرین روزانه‌ی ذهن محسوب می‌شود.
انتخاب یک زبان، سرکوب زبان‌های دیگر و جابه‌جایی بین آن‌ها شبکه‌های مغزی مربوط به توجه و کنترل شناختی را تقویت می‌کند. پژوهشگران عقیده دارند این فعالیت ذهنی مداوم در طول عمر می‌تواند به محافظت از مغز در برابر فرسودگی ناشی از سن کمک کند.
مطالعات پیشین نشان داده‌اند که افراد چندزبانه ممکن است در سالمندی مهارت‌های شناختی قوی‌تری داشته باشند، هرچند نتایج همیشه یکسان نبوده است. برخی مطالعات مزیت واضحی نشان داده‌اند و برخی دیگر تفاوت چشمگیری نیافته‌اند.
اما اکنون یک مطالعه‌ی بزرگ و جامع، شواهد قوی‌تری ارائه کرده است — و نکته‌ای مهم:
داشتن یک زبان اضافه هم مفید است، اما دانستن چند زبان حتی بهتر عمل می‌کند.
جزئیات مطالعه
این تحقیق داده‌های بیش از ۸۶ هزار بزرگسال سالم ۵۱ تا ۹۰ ساله در ۲۷ کشور اروپایی را بررسی کرده است. پژوهشگران از یادگیری ماشینی استفاده کردند تا الگویی برای تشخیص این‌که یک فرد بر اساس عملکرد روزانه، حافظه، سطح تحصیلات، توان حرکتی و وضعیت سلامتی (مانند بیماری قلبی یا کم‌شنوایی) تا چه اندازه «پیر» به نظر می‌رسد، آموزش دهند.
مقایسه‌ی «سن پیش‌بینی‌شده» با سن واقعی افراد چیزی به نام «شکاف سن زیستی‌ـ‌رفتاری» ایجاد کرد:
• شکاف منفی یعنی فرد «جوان‌تر از سن واقعی» به نظر می‌رسد.
• شکاف مثبت یعنی فرد «مسن‌تر از سن خود» به نظر می‌رسد.
سپس پژوهشگران به میزان چندزبانه بودن هر کشور نگاه کردند: درصد افرادی که هیچ زبان اضافی، یک، دو، سه یا چند زبان صحبت می‌کردند.
کشورهایی مانند لوکزامبورگ، هلند، فنلاند و مالت میزان بالایی از چندزبانه بودن داشتند. کشورهای با چندزبانه‌گی پایین شامل بریتانیا، مجارستان و رومانی بودند.
یافته‌های کلیدی: هرچه زبان بیشتر، مغز مقاوم‌تر
افرادی که در کشورهایی با نرخ بالای چندزبانه‌گی زندگی می‌کردند کمتر نشانه‌های پیری شتاب‌گرفته را نشان می‌دادند.
در مقابل، افراد تک‌زبانه بیشتر احتمال داشت «از نظر زیستی پیرتر» از سن واقعی خود به نظر برسند.
• دانستن حتی یک زبان اضافه تأثیر قابل توجهی داشت.
• دانستن چند زبان اثر قوی‌تری ایجاد می‌کرد — نوعی رابطه‌ی وابسته به «دوز» که در آن هر زبان اضافی یک لایه محافظتی بیشتر فراهم می‌کرد.
این اثر در افراد ۷۰ تا ۸۰ ساله بیشترین شدت را داشت؛ یعنی چندزبانه بودن فقط مفید نبود، بلکه سپری قوی در برابر افت شناختی مرتبط با سن ایجاد می‌کرد.
برای بررسی نقش عوامل دیگر، پژوهشگران اثراتی مانند ثروت کشور، سطح آموزش، کیفیت هوا، مهاجرت، نابرابری جنسیتی و وضعیت سیاسی را نیز در مدل لحاظ کردند.
حتی پس از همه‌ی این تنظیمات، اثر محافظتی چندزبانه بودن همچنان پابرجا بود.
چرا مغز چندزبانه قوی‌تر می‌ماند؟
اگرچه این مطالعه مستقیماً سازوکارهای مغزی را بررسی نکرده، بسیاری از دانشمندان معتقدند که مدیریت چند زبان شبکه‌های کنترل اجرایی مغز را تقویت می‌کند — فرآیندهایی که مسئول توجه، مهار پاسخ‌ها و جابه‌جایی بین کارها هستند.
پژوهش‌های دیگر نشان داده‌اند افرادی که در طول زندگی از دو زبان استفاده می‌کنند، معمولاً حجم بیشتری در هیپوکامپ دارند.
هیپوکامپ بخشی حیاتی برای حافظه است و بزرگ‌تر بودن آن معمولاً با عملکرد بهتر و مقاومت بیشتر در برابر کوچک‌شدگی ناشی از پیری یا بیماری‌هایی مانند آلزایمر مرتبط است.
نتیجه‌گیری
این پژوهش جدید به دلیل مقیاس بزرگ، نگاه بلندمدت و رویکرد چندبعدی نسبت به تعریف «پیری»، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
با ترکیب اطلاعات زیستی، رفتاری و محیطی، یک الگوی مشخص را نشان می‌دهد:
چندزبانه بودن ارتباط نزدیکی با سالمندی سالم‌تر دارد.
چندزبانه بودن یک «سپر جادویی» نیست، اما می‌تواند یکی از تجربه‌های روزمره‌ای باشد که مغز را انعطاف‌پذیر، مقاوم و برای مدت طولانی‌تری جوان نگه می‌دارد.