به گزارش مجله خبری آلما به نقل از 
پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که «بدون روز استراحت» داشتن، نوعی دستاورد یا پله‌ای برای موفقیت تلقی می‌شود. چه بیدار ماندن‌های شبانه برای تحویل پروژه، چه نادیده گرفتن روزهای استراحت ورزشی و چه گذراندن زندگی با چهار ساعت خواب در شبانه‌روز برای جا دادن کارهای بیشتر در برنامه، پیام پنهان و رایج این است که: «استراحت برای ضعیف‌هاست.»
به گزارش انتخاب و به نقل از انلی مای هلث؛ اما اگر این فعالیت بی‌وقفه در واقع به مرور زمان سلامت و شادابی شما را تحلیل ببرد چه؟ پژوهش‌ها نشان می‌دهد کمبود مزمن استراحت ـ به‌ویژه خواب ـ تنها باعث خستگی نمی‌شود، بلکه می‌تواند سرعت پیری زیستی را افزایش دهد. در این مطالعات تأکید شده که استراحت یک «تجمل» نیست، بلکه یک «نیاز اساسی» برای حفظ سلامت سلول‌ها و طول عمر است.
وقتی استراحت را از دست می‌دهید چه اتفاقی می‌افتد؟
برای درک بهتر، گفت‌وگویی با دکتر شری کومار سریواستاوا، پزشک عمومی ارشد انجام شد. او توضیح داد:
«شدیدترین و زیان‌بارترین نوع محرومیت از خواب، کمبود مزمن آن است. وقتی بیدارید، سلول‌های بدن شما در اثر استرس اکسیداتیو دچار فرسودگی می‌شوند. این یک پیامد طبیعی فرآیندهای متابولیک است. اما در خواب عمیق است که تیم ترمیم حیاتی بدن وارد عمل می‌شود.»
او شرح داد که محرومیت از خواب باکیفیت می‌تواند بدن را به سمت پیری زودرس سوق دهد:
۱. تجمع آسیب به DNA
DNA، یعنی دستورالعمل ژنتیکی سلول‌های بدن، به‌طور مداوم در معرض حمله رادیکال‌های آزاد قرار دارد. در طول خواب ـ به‌ویژه در مراحل خواب عمیق (NREM) ـ سلول‌ها فرآیندهای پیچیده‌ی ترمیم DNA را فعال می‌کنند. وقتی خواب‌تان را کوتاه می‌کنید، این چرخه‌ی نگهداری شبانه را مختل می‌سازید.
ارتباط با پیری: تحقیقات نشان می‌دهد کمبود خواب می‌تواند آسیب به DNA را افزایش دهد و بیان ژن‌های مربوط به ترمیم DNA را کاهش دهد. این آسیب‌های جبران‌نشده با گذر زمان به یکی از عوامل مهم پیری سلولی و بروز بیماری‌های مزمن تبدیل می‌شوند.
۲. پیری شتاب‌گرفته‌ی مغز
دکتر سریواستاوا توضیح می‌دهد:
«خواب را یک چرخه‌ی شست‌وشوی مهم برای مغز در نظر بگیرید. در طول خواب، سیستم گلیمفاتیک ـ سیستم پاکسازی ویژه‌ی مغز ـ فعالیت بیشتری دارد و سموم عصبی از جمله بتا-آمیلوئید (پروتئینی مرتبط با بیماری آلزایمر) را دفع می‌کند.»
ارتباط با پیری: در مطالعه‌ای روی جوانانی که بیش از ۲۴ ساعت بی‌خوابی کامل را تجربه کرده بودند، MRI نشان داد که مغز آن‌ها از نظر عملکردی یک تا دو سال پیرتر به نظر می‌رسد. گرچه این اثر با خواب جبرانی قابل بازگشت است، اما نشان می‌دهد که کمبود خواب چه فشار شدیدی بر ساختار و عملکرد مغز وارد می‌کند، به‌ویژه وقتی این وضعیت برای ماه‌ها یا سال‌ها ادامه یابد.
۳. برهم خوردن تعادل هورمونی
خواب برای تنظیم مجموعه‌ای از هورمون‌های حیاتی که نقش مهمی در جوانی و سلامت دارند، ضروری است:
• هورمون رشد (GH): که به «هورمون چشمه‌ی جوانی» معروف است، وظیفه‌ی ترمیم بافت‌ها و رشد عضلات و استخوان‌ها را بر عهده دارد و در خواب عمیق به اوج می‌رسد. کمبود خواب، ترشح آن را به‌شدت کاهش می‌دهد.
• کورتیزول (هورمون استرس): سطح کورتیزول باید شب‌ها در پایین‌ترین حد خود باشد. اما محرومیت مداوم از خواب سطح آن را بالا نگه می‌دارد و همین امر باعث التهاب، تجزیه بافت‌ها و تضعیف سیستم ایمنی می‌شود ـ یعنی مسیری مستقیم به سمت پیری زودرس.
چرا روزهای استراحت چیزی فراتر از یک وقفه‌ی ذهنی هستند؟
دکتر سریواستاوا می‌گوید:
«خواب تنها بخش ماجرا نیست؛ استراحت فیزیکی و روزهای ریکاوری هم به‌ویژه برای افراد فعال از نظر جسمی ضروری‌اند.»
دلایل اهمیت آن عبارتند از:
1. رشد و ترمیم عضلات (هیپرتروفی): هنگام ورزش، تارهای عضلانی دچار پارگی‌های ریز می‌شوند. رشد عضله نه در زمان تمرین، بلکه در زمان استراحت رخ می‌دهد؛ جایی که بدن با کمک پروتئین و هورمون رشد این آسیب‌ها را ترمیم کرده و عضله را قوی‌تر می‌سازد. بدون استراحت، این بازسازی اساسی مختل می‌شود.
2. تنظیم التهاب: ورزش سنگین التهاب ایجاد می‌کند. روزهای استراحت فرصتی طبیعی برای کاهش التهاب و بازیابی ذخایر انرژی (گلیکوژن) هستند. تمرین بیش از حد بدون استراحت بدن را در وضعیت استرس و التهاب دائمی نگه می‌دارد ـ شرایطی که با پیری زیستی سریع‌تر هم‌معناست.
نتیجه‌گیری
دیدن استراحت به‌عنوان بخشی غیرقابل چشم‌پوشی از برنامه‌ی سلامتی، بهترین سرمایه‌گذاری برای طول عمر است. درست در همین زمان‌های آرام و بازسازی‌کننده است که بدن کارهای حیاتی خانه‌تکانی سلولی، ترمیم و نوسازی را انجام می‌دهد و روند پیری زیستی را کندتر می‌سازد.