به گزارش مجله خبری آلما به نقل از 
پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
از آن‌جا که ذهن‌آگاهی چیزی است که می‌توانید رایگان در خانه تمرین کنید، اغلب به‌عنوان درمانی کامل برای استرس و مشکلات روانی معرفی می‌شود.
به گزارش انتخاب و به نقل از sciencealert؛ ذهن‌آگاهی نوعی مدیتیشن با ریشه‌ی بودایی است که در آن تمرکز فرد بر آگاهی از احساسات، افکار و ادراکاتش در لحظه‌ی حال قرار دارد.
شواهد مکتوب این تمرین در هند به بیش از ۱۵۰۰ سال پیش بازمی‌گردد. «متن مدیتیشن دارماترآتا» که توسط جامعه‌ای از بوداییان نوشته شده، به شرح انواع شیوه‌ها می‌پردازد و همچنین به علائمی مانند افسردگی و اضطراب پس از مدیتیشن اشاره دارد
شواهد علمی درباره‌ی اثرات منفی
در هشت سال گذشته، تحقیقات علمی در این زمینه به‌طور چشمگیری افزایش یافته و نشان داده است که عوارض منفی مدیتیشن چندان هم نادر نیستند.
مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۲ با نمونه‌ی ۹۵۳ فرد در آمریکا که به‌طور منظم مدیتیشن می‌کردند، نشان داد بیش از ۱۰ درصد از شرکت‌کنندگان دچار عوارضی شدند که زندگی روزمره‌شان را به‌طور قابل‌توجهی مختل کرده و حداقل یک ماه ادامه داشت.
بر اساس مرور بیش از ۴۰ سال تحقیق که در سال ۲۰۲۰ منتشر شد، شایع‌ترین عوارض، اضطراب و افسردگی هستند. پس از آن علائم روان‌پریشی یا هذیان، گسستگی ذهنی یا از خودبیگانگی، و همچنین ترس یا وحشت گزارش شده‌اند.
پژوهش‌ها همچنین نشان می‌دهد که این عوارض می‌توانند حتی در افرادی که سابقه‌ی مشکلات روانی ندارند و صرفاً تجربه‌ی متوسطی از مدیتیشن دارند رخ دهد — و گاهی منجر به بروز علائم طولانی‌مدت شود.
هشدارهای قدیمی در غرب
جهان غرب نیز مدت‌هاست از این عوارض آگاه است.
در سال ۱۹۷۶، آرنولد لازاروس، یکی از چهره‌های برجسته در حوزه‌ی علوم شناختی-رفتاری، هشدار داد که استفاده‌ی بی‌رویه از مدیتیشن می‌تواند منجر به «مشکلات جدی روان‌پزشکی همچون افسردگی، بی‌قراری و حتی فروپاشی اسکیزوفرنیک» شود.
صنعت چندمیلیاردی ذهن‌آگاهی
البته شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد ذهن‌آگاهی می‌تواند به بهبود سلامت روان کمک کند. اما مشکل اینجاست که مربیان ذهن‌آگاهی، ویدئوها، اپلیکیشن‌ها و کتاب‌ها به‌ندرت درباره‌ی عوارض احتمالی هشدار می‌دهند.
رونالد پرسر، استاد مدیریت و معلم بودایی، در کتاب خود McMindfulness (۲۰۲۳) نوشت که ذهن‌آگاهی به نوعی «معنویت سرمایه‌دارانه» تبدیل شده است.
تنها در آمریکا، صنعت مدیتیشن ارزشی معادل ۲.۲ میلیارد دلار دارد. بنابراین رهبران این حوزه باید از مشکلات ناشی از آن آگاه باشند.
جان کابات-زین، از چهره‌های کلیدی جنبش ذهن‌آگاهی، در مصاحبه‌ای در سال ۲۰۱۷ با روزنامه‌ی گاردین اعتراف کرد که «۹۰ درصد تحقیقات درباره‌ی تأثیرات مثبت ذهن‌آگاهی کیفیت پایینی دارند».
او در پیش‌گفتار گزارش پارلمانی بریتانیا درباره‌ی ذهن‌آگاهی (۲۰۱۵) مدعی شد که مدیتیشن ذهن‌آگاهی می‌تواند در نهایت «ما را به‌عنوان انسان، شهروند، جوامع، ملت‌ها و حتی یک گونه دگرگون سازد».
این شور و شوق تقریباً مذهبی در میان طرفداران ذهن‌آگاهی بسیار رایج است. حتی بسیاری از خداناباوران و ندانم‌گرایانی که این تمرین را انجام می‌دهند، باور دارند که ذهن‌آگاهی می‌تواند صلح و شفقت بیشتری در جهان ایجاد کند.
رسانه‌ها و شواهد علمی
با این حال، رسانه‌ها همیشه رویکرد متعادلی نداشته‌اند.
در سال ۲۰۱۵، کتاب من با همکاری روان‌شناس بالینی کاترین ویکهولم، با عنوان قرص بودا، فصلی درباره‌ی عوارض مدیتیشن داشت که در رسانه‌ها بازتاب گسترده‌ای یافت — از جمله در مجله New Scientist و یک مستند رادیویی در BBC Radio 4.
اما در سال ۲۰۲۲، یکی از پرهزینه‌ترین پژوهش‌های تاریخ مدیتیشن (بیش از ۸ میلیون دلار، با حمایت بنیاد خیریه Wellcome Trust) تقریباً پوشش رسانه‌ای چندانی نداشت.
این مطالعه روی بیش از ۸۰۰۰ کودک ۱۱ تا ۱۴ ساله در ۸۴ مدرسه بریتانیا (۲۰۱۶ تا ۲۰۱۸) انجام شد. نتایج نشان داد ذهن‌آگاهی نتوانست رفاه روانی کودکان را نسبت به گروه کنترل بهبود بخشد — و حتی ممکن است بر کودکانی که در معرض مشکلات روانی بودند اثرات منفی گذاشته باشد.
پیامدهای اخلاقی
این پرسش مطرح است: آیا اخلاقی است که اپلیکیشن‌های ذهن‌آگاهی را بفروشیم، کلاس‌های مدیتیشن برگزار کنیم یا حتی در درمان‌های بالینی از آن استفاده کنیم، بدون آن‌که به عوارض احتمالی اشاره کنیم؟ با توجه به شواهد گسترده، پاسخ باید «خیر» باشد.
با این حال، بسیاری از مربیان مدیتیشن و ذهن‌آگاهی باور دارند که این تمرینات تنها سودمندند و از احتمال آسیب‌ها بی‌اطلاع‌اند.
شایع‌ترین روایتی که من از کسانی شنیده‌ام که دچار عوارض مدیتیشن شده‌اند این است که معلمانشان به آن‌ها باور نداشتند. اغلب به آن‌ها گفته شده: «فقط ادامه بده، خودش برطرف می‌شود».
نیاز به تحقیقات ایمن‌سازی
پژوهش درباره‌ی چگونگی تمرین ایمن مدیتیشن تنها به‌تازگی آغاز شده است؛ بنابراین هنوز دستورالعمل روشنی برای مردم وجود ندارد.
مشکل عمیق‌تر این است که مدیتیشن با حالت‌های غیرمعمول آگاهی سروکار دارد، اما ما نظریه‌های روان‌شناختی کافی برای درک این حالت‌ها نداریم.
با این حال، منابعی وجود دارد — از جمله وب‌سایت‌هایی که توسط مدیتیتورهایی ایجاد شده که دچار عوارض جدی شده‌اند، و همچنین کتاب‌های دانشگاهی که بخش‌هایی را به این موضوع اختصاص داده‌اند.
در آمریکا حتی یک مرکز درمانی تخصصی برای افرادی وجود دارد که با مشکلات حاد یا بلندمدت ناشی از مدیتیشن روبه‌رو شده‌اند، به سرپرستی یک پژوهشگر حوزه‌ی ذهن‌آگاهی.
جمع‌بندی
در شرایط فعلی، اگر قرار است از مدیتیشن به‌عنوان ابزاری برای بهزیستی یا درمان استفاده شود، ضروری است که مردم از احتمال آسیب‌های آن نیز آگاه باشند.