به گزارش مجله خبری آلما به نقل از 
پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
اگر تاکنون با کمبود انرژی غیرعادی، افزایش یا کاهش ناگهانی وزن، یا تغییرات خلقی روبه‌رو شده‌اید، ممکن است آزمایش TSH نخستین گام پزشکتان برای بررسی علت این علائم باشد. برای آشنایی بیشتر با این آزمایش، ادامه مطلب را بخوانید.
به گزارش انتخاب و به نقل از انلی مای هلث؛ بدن انسان ساختاری پیچیده دارد و هورمون‌ها نقش پیام‌رسان‌هایی حیاتی را ایفا می‌کنند که میلیون‌ها فرآیند مختلف را هدایت می‌کنند. در میان این هورمون‌ها، هورمون‌های تیروئیدی جایگاهی ویژه دارند؛ چراکه وظیفه تنظیم انرژی، سوخت‌وساز، خلق‌وخو و حتی ضربان قلب را بر عهده دارند. اما از کجا بفهمیم که غده تیروئید به‌درستی کار می‌کند؟ پاسخ این پرسش در آزمایشی نهفته است به نام آزمایش هورمون محرک تیروئید یا همان TSH؛ آزمایشی سریع اما بسیار قدرتمند که حکم کارنامه عملکرد غده تیروئید شما را دارد.
اگر دچار خستگی بی‌دلیل، افزایش یا کاهش ناگهانی وزن، یا تغییرات خلقی شده‌اید، آزمایش TSH می‌تواند نخستین راهکار تشخیصی پزشک شما برای یافتن علت باشد. اما TSH چیست و این آزمایش دقیقاً چه زمانی لازم است؟
TSH یا هورمون محرک تیروئید چیست؟
در گفت‌وگویی اختصاصی با دکتر بومش تیاقی، متخصص پزشکی عمومی و داخلی از مرکز سلامت شارداکر – شهر نودا، ایشان توضیح دادند که برخلاف آنچه نام این هورمون به‌نظر می‌رساند، TSH توسط غده تیروئید تولید نمی‌شود؛ بلکه از غده هیپوفیز (پیتوییتری) ترشح می‌شود. این غده کوچک به اندازه یک نخود، در قاعده مغز قرار دارد و مانند مرکز فرماندهی غده تیروئید عمل می‌کند.
دکتر تیاقی چرخه پیچیده عملکرد این هورمون را چنین توصیف می‌کند:
• وقتی سطح هورمون‌های تیروئید پایین باشد: غده هیپوفیز این کاهش را تشخیص داده و مقدار بیشتری TSH ترشح می‌کند. TSH به تیروئید فرمان می‌دهد که هورمون‌های بیشتری – عمدتاً تیروکسین (T4) و تری‌یدوتیرونین (T3) – تولید کند.
• وقتی سطح هورمون‌های تیروئید بالا باشد: در مقابل، اگر میزان این هورمون‌ها زیاد شود، هیپوفیز ترشح TSH را کاهش می‌دهد تا تیروئید تولید خود را کاهش دهد.
بنابراین، سطح TSH در خون تصویر غیرمستقیم اما بسیار دقیقی از عملکرد تیروئید به ما ارائه می‌دهد. مقدار بالای TSH معمولاً نشان‌دهنده کم‌کاری تیروئید است، چراکه هیپوفیز تلاش می‌کند تیروئید کندکار را تحریک کند. در مقابل، مقدار پایین TSH معمولاً نشانه پرکاری تیروئید است، چراکه هیپوفیز تولید TSH را کاهش داده تا تیروئید بیش‌فعال را مهار کند.
چه زمانی به آزمایش TSH نیاز دارید؟
آزمایش TSH بخش اساسی ارزیابی عملکرد تیروئید است و معمولاً اولین آزمایشی است که هنگام شک به عدم تعادل تیروئیدی تجویز می‌شود. در ادامه مهم‌ترین مواردی که پزشک ممکن است انجام این آزمایش را توصیه کند آمده است:
۱. غربالگری عمومی برای اختلالات تیروئید
گرچه این آزمایش برای همه افراد به‌صورت روتین توصیه نمی‌شود، برخی از پزشکان انجام دوره‌ای آن را در افراد بالای ۶۰ سال یا کسانی که سابقه خانوادگی بیماری‌های تیروئیدی دارند، پیشنهاد می‌کنند. شناسایی زودهنگام اختلالات تیروئیدی می‌تواند از پیشرفت علائم و عوارض جدی‌تر جلوگیری کند.
۲. بررسی علائم کم‌کاری تیروئید (هیپوتیروئیدی)
کم‌کاری تیروئید یکی از بیماری‌های شایع است که در آن غده تیروئید توانایی تولید مقدار کافی هورمون را ندارد. این بیماری اغلب با علائم تدریجی و مبهم همراه است اما می‌تواند به‌شدت بر کیفیت زندگی تأثیر بگذارد. اگر هر یک از علائم زیر را دارید، انجام آزمایش TSH ضروری است:
• خستگی مزمن و کاهش انرژی
• افزایش وزن بی‌دلیل یا ناتوانی در کاهش وزن
• حساسیت زیاد به سرما
• خشکی پوست و مو، ناخن‌های شکننده
• یبوست
• درد، سفتی یا ضعف عضلانی
• درد و تورم مفاصل
• افسردگی یا تغییرات خلقی
• مشکلات حافظه یا «مه مغزی»
• قاعدگی‌های سنگین یا نامنظم (در زنان)
• کاهش ضربان قلب
۳. بررسی علائم پرکاری تیروئید (هیپرتیروئیدی)
در پرکاری تیروئید، غده تیروئید بیش‌ازحد هورمون تولید می‌کند. گرچه این وضعیت کمتر از کم‌کاری رایج است، اما می‌تواند علائم ناخوشایند فراوانی ایجاد کند. در صورت مشاهده این نشانه‌ها، آزمایش TSH توصیه می‌شود:
• کاهش وزن بی‌دلیل همراه با افزایش اشتها
• بی‌قراری، اضطراب، تحریک‌پذیری
• تپش قلب یا ضربان نامنظم
• تعریق زیاد و حساسیت به گرما
• لرزش (خصوصاً در دستان)
• بی‌خوابی
• ضعف عضلانی
• افزایش دفعات اجابت مزاج
• تغییر در سیکل قاعدگی (در زنان)
• بیرون‌زدگی چشم‌ها (در برخی موارد بیماری گریوز)
۴. نظارت بر شرایط شناخته‌شده تیروئیدی
اگر قبلاً به کم‌کاری یا پرکاری تیروئید مبتلا شده‌اید، آزمایش‌های منظم TSH بخش مهمی از پایش روند درمان است. پزشک شما با توجه به نتایج این آزمایش، دوز دارو را تنظیم کرده و از تعادل هورمونی بدن شما اطمینان حاصل می‌کند.
۵. دوران بارداری و پس از زایمان
عملکرد صحیح تیروئید در دوران بارداری برای سلامت مادر و جنین بسیار حیاتی است. کنترل‌نشدن یا درمان‌نشدن اختلالات تیروئیدی در این دوران می‌تواند منجر به بروز عوارضی شود. انجام آزمایش TSH ممکن است به‌عنوان بخشی از مراقبت‌های پیش از زایمان برای زنان در معرض خطر در نظر گرفته شود. همچنین در دوره پس از زایمان، احتمال بروز یا تشدید بیماری‌های تیروئیدی وجود دارد.
۶. سابقه خانوادگی بیماری تیروئید
اگر یکی از بستگان نزدیک شما (والدین یا خواهر و برادر) دچار بیماری تیروئیدی بوده‌اند، احتمال ابتلای شما نیز بیشتر است. در این صورت ممکن است غربالگری دوره‌ای با TSH برای تشخیص زودهنگام توصیه شود.
۷. بیماری‌های دیگر همراه
برخی بیماری‌ها با افزایش احتمال اختلالات تیروئیدی همراه هستند، از جمله:
• بیماری‌های خودایمنی مثل دیابت نوع ۱، آرتریت روماتوئید، کم‌خونی وخیم
• نارسایی غده فوق‌کلیوی
• مصرف برخی داروها که ممکن است عملکرد تیروئید را تحت تأثیر قرار دهند (مانند لیتیوم و آمیودارون)
نتیجه‌گیری
آزمایش TSH ابزاری ارزشمند برای بررسی سلامت تیروئید است. اگر علائمی دارید که ممکن است نشان‌دهنده عدم تعادل هورمون‌های تیروئید باشد یا در گروه‌های پرخطر قرار دارید، درنگ نکنید و با پزشک خود مشورت کنید. یک آزمایش خون ساده می‌تواند اطلاعات حیاتی در اختیار شما بگذارد، تشخیص دقیقی را فراهم کند و مسیر درمان مؤثری را برای بازگشت انرژی و سلامت عمومی‌تان هموار سازد.