متروپل‌ها چگونه فرو می‌ریزند؟

حتما قصور مالک پروژه و صادرکنندگان مجوز و ناظران و مسوولین استانی در فاجعه آبادان را چه در دولت قبل و چه در این دولت نباید نادیده گرفت. اما آیا با مثلا اعدام مقصرین، متروپل‌ها دیگر فرو نخواهند ریخت؟

در بسیاری از کشورهای توسعه یافته، شهرداری‌ها نهادهایی هستند که هم شهردار با رای مردم انتخاب می‌شود و هم بودجه‌ی آنها با وضع مالیات محلی، تامین می‌شود. لذا شهردار در مقابل مردم پاسخگوست.

در ایران، هر چند برای بخشی از این فرآیند شبیه‌سازی ناقصی صورت گرفته است و ما امروز با انتخابات شورای شهر در انتخاب شهردار شهرمان مشارکت داریم، از سوی دیگر، نحوه تامین درآمدهای شهری هنوز یک چالش بزرگ است. دولت موظف است حدود ۳٪ از مالیات بر ارزش افزوده اخذ شده از مردم را به حساب شهرداریها واریز کند؛ اما اولا به دلیل اینکه نظام مالیات‌ستانی ارزش افزوده به صورت کامل محلی نیست و دوم اینکه به دلیل کسری بودجه، این امکان همواره وجود دارد که ردیفهای بودجه شهرداری‌ها با تخصیص کامل مواجه نباشند، لذا چالش محدودیت منابع، بزرگترین چالش و آسیب‌پذیری نهاد شهرداری‌هاست.

شهرداریها موظف به تامین درآمد خود به «هر قیمتی» هستند، چرا که در غیر اینصورت قادر به ارائه حداقل خدمات شهری نخواهند بود و بی عرضه خطاب خواهند شد و مورد عتاب افکار عمومی و سایرین خواهند بود؛ بنابراین رویکرد آنها برای تامین منابع درآمدی عمدتا در کلانشهرها تراکم فروشی است و در شهرهای کوچک‌تر صدور مجوز تغییر کاربری و تخریب باغ‌ها.

وقتی شهرداری حاضر است مجوز یک ساختمان ۴ طبقه را به ۶ طبقه افزایش دهد و در عوض آن مالکیت درصدی از بنای دوطبقه مازاد از آن او باشد و یا در صورت تخریب یک باغ و تغییر کاربری آن به مسکونی یا تجاری، بخش زیادی از آن زمین‌ها به شهرداری‌ها می‌رسد؛ ماشین اداری شهرداری عملا بزرگترین عامل ایجاد سختی و دشواری زندگی در کلانشهرها و از بین برنده‌ی منابع طبیعی خواهد شد.

اینجا که ناظر پروژه تبدیل به شریک پروژه می‌شود؛ چشم پوشی‌ها آغاز و سخت‌گیری‌های مندرج در قانون به رفاقت تبدیل می‌شود.

هکتارها باغ در این سالها به دست و اراده شهرداریها نابود شد، متروپل‌های متعددی ساخته شده که در نوبت وقوع فاجعه‌اند؛ حتما با مثلا اعدام عوامل مقصر در متروپل هم این روند متوقف نخواهد شد و دستورات قاطع و انقلابی هیچ مسوولی هم محلی از اعراب نخواهد داشت.

اگر به دنبال رفع معضل باشیم و اگر به دنبال توقف نابودی شهرها توسط شهرداری‌ها هستیم و اگر به دنبال توقف ایراد تهمتها به مسوولین کشور برای زد و بندهای احتمالی باشیم، باید حکمرانی بد را اعدام کنیم. 

سیاستهای نادرست و غیر دقیق مهمترین عامل فروریختن متروپل‌ها هستند.