امروز : جمعه 17 آذر 1402
با اتمام فرایند رای گیری انتخابات 1400 مهمترین بحث در محافل سیاسی و اجتماعی نحوه چینش وزرا و در اصطلاح تعیین کابینه ی احتمالی است که در عمل سیاست کلان ابراهیم رئیسی حداقل در چهار سال اینده را در بخش های تخصصی مشخص خواهد کرد. موفقیت دولت او تا حدودی به انتخاب‌های وی برای کابینه بستگی خواهد داشت. کابینه‌ای که احتمالاً مملو از چهره‌های تندرو و کهنه‌سربازان جنگ است. البته این چینش به این راحتی نبوده و نیاز است رئیس جمهور منتخب برای تک تک وزرا لابی های گسترده ای انجام دهد و مطالب ذکر شده در این خصوص نیز بیشتر گمانه زنی بوده و همه چیز بعد از کسب رای اعتماد وزرا از مجلس قطعی خواهد بود. در ادامه با آلما خبر همراه باشید تا بیشتر در این خصوص بدانیم:
قلهکی فعال سیاسی در این خصوص میگوید «به نظرم کابینه‌ی آقای رییسی ائتلافی، یعنی چیزی شبیه به عملکرد ایشان در قوه قضاییه خواهد بود. دوستان اصلاح طلب در زمان ریاست ایشان در قوه قضاییه به خوبی از رافت و حسن خلق آقای رییسی در قوه استفاده کردند. طبیعتا دولت ایشان هم برای فاصله گرفتن بیشتر از برچسب‌هایی که روحانی در انتخابات ۹۶ علیه ایشان بازتولید کرد، دولت، متشکل از تمام افرادی که چارچوب انقلاب را قبول دارند، است. در قوه قضاییه‌ی آقای رئیسی بیشتر افرادی که بیشترشان تحصیلات خود را در دانشگاه امام صادق به پایان رسانده بودند حضور داشتند. این موضوع خوب است و هم بد است که اکثر آنها را می‌شناسم ولی فضای قوه مجریه با حجم کار و نیروهایی که باید در راس قرار بگیرند با قوه قضائیه بسیار متفاوت است.»
در گمانه زنی‌ها احتمال داده شده است ابراهیم رئیسی برای وزارت راه و نیرو از سعید محمد، برای معاون اول علی نیکزاد و محمد مخبر، وزارت ارتباطات و رفاه اجتماعی اخوان، برای وزارت خارجه و شورایعالی امنیت ملی غریب آبادی، امیرعبدالهیان ،علی باقری کنی، وزارت کشور زاکانی و حسین دهقان و در مرکز تحقیقات استراتژیک از مهدی اسماعیلی در کابینه خود استفاده کند؛ که هیچکدام توسط شورای نگهبان برای کاندیداتوری ریاست جمهوری تایید نشده اند.
قلهکی درباره خصوصیات کابینه رئیسی با توجه به حضور مستقل در انتخابات میگوید: «آقای رییسی از این باب گفت مستقل آمده‌ام که شوراهای مختلف و همچنین احزاب اصولگرا که برای انتخابات کار می‌کردند ایشان را از ابتدا وامدار خود نکنند. مستقل نامیدن آقای رییسی هوشمندی بود، زیرا بیش از ۵۰٪ مردم ایران در دایره‌ی اصولگرایی و اصلاح طلبی جای نمی‌گیرند و دنبال جریان سوم و جدیدی بودند. کابینه رییسی به گفته نزدیکان وی شگفت‌آور خواهد بود. البته کار سختی است گذر از افرادی که ۴سال است زنبیل گذاشتند.»
وی درباره استفاده احتمالی رئیسی از کاندیداهایی که به نفع او کنار رفتند هم میگوید: «آقایان جلیلی و زاکانی ایثار فراوانی برای آقای رییسی کردند. ولی حضور آقای جلیلی در جایگاهی غیر از وزارت خارجه و شورای عالی امنیت ملی محتمل‌تر از آقای زاکانی است. آقای زاکانی جایگاه خوبی در مجلس دارد و جدا شدن وی از مجلس باعث به هم خوردن تعادل یکی از بازوهای پژوهشی مهم کشور می‌شود.»
قلهکی درباره استفاده از افراد ردصلاحیت شده هم میگوید: «از افراد عدم احراز صلاحیت شده محتمل است که استفاده کنند. در میان آنان، افراد توانمند و خوبی هستند ولی اگر دلیل عدم احراز صلاحیت آنها مباحث مالی باشد، جایی در کابینه آقای رییسی نخواهند داشت.»
او همچنین افزود: «جوانانی از جمله مهدی دوستی (رئیس پالایشگاه ستاره خلیج فارس) بنظرم می‌توانند کرسی وزارت را در دولت آقای رییسی کسب کنند. آقای رییسی حتما و باید نیمی از کابینه خود را در اختیار جوانان متخصص، متعهد و غیر جو زده که فارغ التحصیل دانشگاه‌های مختلف هستند، بگذارد. گام دوم انقلاب باید در دولت ایشان تا حدود زیادی برآورده شود.»
قلهکی درباره افرادی که رئیسی از افراد حاضر در کابینه دولت حسن روحانی استفاده کند میگوید: «نظرم این است که افرادی چون همتی، نمکی، سعید اوحدی، حسین دهقان، امیر حاتمی، غریب آبادی، شریعتمداری و … می‌توانند در کابینه آقای رییسی حضور داشته باشند.»
اما مهرزاد بروجردی، رئیس دانشکده امور بین‌الملل در دانشگاه ویرجینیاتک معتقد است که کابینه ی رئیسی عمدتاً از نسلی هستند که در طول جنگ ایران و عراق بین سال‌های ۱۹۸۰-۱۹۸۸ در صحنه سیاست ظاهر شدند و به طیف تندروی اردوگاه اصولگرایان (جناح راست سیاسی ایران با ترکیبی از محافظه‌کاران مذهبی و انقلابیون صاحب‌نفوذ در نظام سیاسی ایران) تعلق دارند در ادامه افرادی که شانس بیشتری برای تصدی مقام های وزارتی و مهم در دولت رئیسی دارند را لیست کردیم با آلما خبر همراه باشید:
حسین امیرعبداللهیان (متولد ۱۹۶۴ - ۵۶ ساله) گزینه محتمل وزیر خارجه است و تیم انتقالی سیاست خارجی رئیسی را هدایت می‌کند. او دکترای روابط بین الملل از دانشگاه تهران دارد و به عنوان سفیر در بحرین (۲۰۰۷-۲۰۱۰)، معاون امور عرب و آفریقا در وزارت امور خارجه (۲۰۱۱-۲۰۱۶،) معاون امور بین‌الملل پارلمان و مشاور وزیر امور خارجه محمد جواد ظریف از سال ۲۰۱۶ خدمت کرده است. وی یک طرفدار سرسخت آرمان فلسطین است و روابط نزدیکی با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (سپاه) دارد. وی در جریان مذاکرات هسته ای ایران در دوره ریاست جمهوری خاتمی (۱۹۹۷-۲۰۰۵) درگیر بوده و در مذاکرات آمریکا و ایران در عراق در سال ۲۰۰۷ شرکت کرد.
علی باقری کنی (متولد ۱۹۶۷ - ۵۴ ساله) یکی دیگر از رقبای قدرتمند برای سمت وزیر خارجه است. وی مسئول امور اروپا وزارت امور خارجه (۲۰۰۶-۲۰۰۸) ، معاون سیاست خارجی شورای عالی امنیت ملی و عضو تیم مذاکره کننده هسته ای ایران (۲۰۰۸-۲۰۱۳) و معاون امور بین الملل بوده است. در دادگستری دبیر شورای عالی حقوق بشر کشور از سال ۲۰۱۹ بوده است. در سال ۲۰۱۳ ، وی رئیس کمپین انتخابات ریاست جمهوری سعید جلیلی بود. باقری کنی یک اقتصاددان است که در دانشگاه امام صادق (ع) درس خوانده و از یک خانواده نسبتاً بانفوذ است. پدرش محمد باقر باقری ، یکی از اعضای قدیمی مجلس خبرگان بود و عمویش ، محمدرضا مهدوی کنی، وزیر کابینه و نخست وزیر موقت بود. از همه مهمتر ، او برادر یکی از دامادهای رهبر معظم انقلاب آیت الله علی خامنه ای است.
مهرداد بذرپاش (متولد ۱۹۸۰ - ۴۱ ساله) می تواند در سمت‌های بالقوه ای مانند انرژی یا صنایع ، معادن و وزیر بازرگانی خدمت کند. وی پسر کوچک یک شهید جنگ است. بذرپاش در سال‌های کارشناسی خود در دانشگاه صنعتی شریف رئیس بسیج دانشجویی بود و در زمان شهرداری محمود احمدی نژاد در تهران مشاور جوانان شد. وی در ادامه مدیرعامل پارس خودرو و سایپا، دو شرکت بزرگ خودروسازی شد.
عضو پارلمان (۲۰۱۲-۲۰۱۶)؛ معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان ملی جوانان (۲۰۰۹-۲۰۱۰)؛ معاون رئیس بنیاد تعاون سپاه (منصوب در سال ۲۰۱۱)؛ و کارمند رسمی در صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران است. بذرپاش ، که یکی از اعضای سابق سپاه و متحد رئیس جمهور سابق احمدی نژاد است ، ظاهراً دکترای مدیریت فناوری از دانشگاه علامه طباطبایی دارد. پدرهمسر وی وزیر آموزش و پرورش در دوره احمدی نژاد بود.
حسین دهقان (متولد ۱۹۵۷ - ۶۴ ساله) ممکن است بار دیگر به عنوان وزیر دفاع سکان هدایت این نهاد را بدست آورد. سرتیپ سپاه در جریان تسخیر دانشجویان در سفارت آمریکا در جریان انقلاب نقش داشت و سپس مدتی را در لبنان گذراند. وی در بسیاری از پست های مهم از جمله رئیس نیروی هوافضای سپاه (۱۹۹۲-۱۹۹۹)، معاون ستاد مشترک سپاه (۱۹۹۲–۱۹۹۶) ؛ رئیس بنیاد تعاون سپاه (۱۹۹۶–۱۹۹۷) ؛ معاون وزیر دفاع در زمان رئیس جمهور خاتمی (۱۹۹۷–۲۰۰۳) ؛ معاون رئیس جمهور و رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران در کابینه دوم خاتمی (۲۰۰۴–۲۰۰۵) و اولین کابینه احمدی نژاد (۲۰۰۵–۲۰۰۹) ؛ رئیس کمیته سیاسی ، دفاعی و اطلاعاتی مجمع تشخیص مصلحت نظام (۲۰۱۰–۲۰۱۳) ؛ وزیر دفاع و تدارکات نیروهای مسلح در اولین کابینه رئیس جمهور حسن روحانی (۲۰۱۳-۲۰۱۷) ؛ و مشاور نظامی رهبر (سال ۲۰۱۷ تاکنون) خدمت کرده است.. دهقان یکی از اولین کسانی بود که در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۱ کاندیداتوری خود را اعلام کرد اما پیش از اعلام شورای نگهبان لیست تأیید شده از هفت نامزد نهایی ، به نفع رئیسی کناره گیری کرد. دهقان از جانبازان جنگ ایران و عراق است و در سال ۲۰۰۰ از دانشگاه تهران دکترای مدیریت گرفت.
پرویز فتاح (متولد ۱۹۶۱ - ۶۰ ساله) گزینه احتمالی برای پست معاون اول رئیس جمهور است. وی از سال ۲۰۱۹ به عنوان وزیر انرژی در زمان احمدی نژاد خدمت می کرد و از سال ۲۰۱۹ ریاست بنیاد مستضعفان را عهده دار بود - نقشی که توسط مقام معظم رهبری منصوب شده است. فتاح دارای مدرک کارشناسی ارشد مهندسی صنایع از دانشگاه امام حسین (ع) وابسته به سپاه و فرمانده زمان جنگ سپاه است. فتاح معاون رئیس سد سازی سپاه (۱۹۹۲-۲۰۰۳) و مدیر بنیاد تعاون سپاه (۲۰۱۵-۲۰۱۹) بود.
محمدجواد حاج علی اکبری (متولد ۱۹۶۴ - ۵۷ ساله) کاندیدای احتمالی روحانی برای پست وزارت آموزش یا فرهنگ است. وی معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان ملی جوانان (۲۰۰۵-۲۰۰۹) در کابینه اول احمدی نژاد بود. در سال ۲۰۱۸ ، آیت الله خامنه ای حاج علی اکبری ، دانشجوی سابق را به عنوان رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه و بعنوان امام جمعه موقت تهران در اواخر همان سال منصوب کرد. حاج علی اکبری هم آموزش حوزوی دارد و هم فوق لیسانس الهیات.
امیرحسین قاضی زاده هاشمی (متولد ۱۹۷۱ - ۵۰ ساله) که در انتخابات با رئیسی رقابت کرد اما در مسابقه آخرین نفر شد ، می تواند وزیر بهداشت بعدی شود. وی با آموزش جراح گوش و حلق و بینی ، از سال ۲۰۰۸ نماینده مجلس بوده و از یک خانواده قدرتمند در مشهد ، که زادگاه رئیسی و مقام معظم رهبری است ، می آید. یکی از پسر عموهای قاضی زاده وزیر بهداشت در کابینه اول رئیس جمهور حسن روحانی و پسر عموی دیگر و برادر کوچکتر وی به عنوان نمایندگان مجلس خدمت کرده اند. قاضی زاده در جنگ ایران و عراق مجروح شد و استاد دانشگاه و رئیس و همچنین جراح پزشکی بوده است.
سعید جلیلی (متولد ۱۹۶۵ - ۵۶ ساله) ، که چند روز قبل از انتخابات ۱۸ ژوئن از رقابت به نفع رئیسی کناره گیری کرد ، قرار است به عنوان معاون اول رئیس جمهور یا وزیر خارجه منصوب شود. وی همچنین می تواند در سمت فعلی خود به عنوان نماینده مقام معظم رهبری در شورای عالی امنیت ملی باقی بماند ، که با توجه به کمبود تجربه رئیسی ، نقش مهمی در تصمیم گیری در سیاست خارجی خواهد داشت. جلیلی دارای مدرک دکترای علوم سیاسی از دانشگاه امام صادق (ع) است و به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی (۲۰۱۳-۲۰۱۰) خدمت کرده است. وی از سال ۲۰۰۷-۲۰۱۳ ، مذاکره کننده اصلی هسته ای ایران با قدرت های غربی بود و معروف است سخنرانی‌های طولانی و غیردیپلماتیک وی درباره بی عدالتی های تحمیل شده غرب به ایران برای همه دیگه مذاکره‌کنندگان دیگر ناخوشایند و آزاردهنده ناراحت کرد. وی از سال ۲۰۱۳ به عضویت مجمع تشخیص مصلحت نظام در آمده است. جلیلی ، عضو سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که پای راست خود را در جنگ ایران و عراق از دست داد ، در سال ۲۰۱۳ نیز کاندیدای ریاست جمهوری بود و گفته می شود که وی از چهره‌هایی است که به رهبری عالی ایران نزدیک است.
محمود نبویان (متولد ۱۹۶۵ - ۵۶ ساله) ، روحانی رده متوسط ، نماینده دو دوره پارلمان است (۲۰۱۲-۲۰۱۶ ؛ ۲۰۲۰-۲۰۲۴) و نامزد احتمالی پست وزارت اطلاعات است. وی در موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) ، یکی از معتبرترین مدارس تربیت روحانی در ایران تحصیل کرد. نبویان از چهره‌های بسیار نزدیک به آیت الله محمدتقی مصباح یزدی محافظه کار بود ، که تا زمان مرگش در سال ۲۰۲۰ راهنمای معنوی بسیاری از روحانیون و سیاستمداران محافظه کار محسوب می شد. نبویان منتقد اصلی مذاکرات هسته ای ایران و عبدالکریم سروش فیلسوف منتقد بوده است. وی علاوه بر تحصیلات دینی در حوزه علمیه قم ، دارای دکترای فلسفه از موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) است.
علی نیکزاد (متولد ۱۹۶۵ - ۵۶ ساله) در سال ۲۰۱۷ و ۲۰۲۱ به عنوان مدیر کمپین انتخاباتی رئیسی خدمت کرد و می تواند معاون اول رئیس جمهور ، وزیر کابینه یا رئیس دفتر وی شود. نیکزاد به عنوان وزیر مسکن و ساختمان (۲۰۱۱-۲۰۱۰) و سپس وزیر راه و شهرسازی (۲۰۱۱-۲۰۱۳) در کابینه دوم احمدی نژاد خدمت کرد. نیکزاد در سال ۲۰۱۳ کاندیدای ریاست جمهوری بود اما توسط شورای نگهبان رد صلاحیت شد. وی دارای مدرک کارشناسی مهندسی عمران و کارشناسی ارشد مدیریت دولتی است.
علیرضا زاکانی (متولد ۱۹۶۵ - ۵۶ ساله) ، که از رقابت های ریاست جمهوری کناره گیری کرد و رئیسی را چند روز قبل از انتخابات حمایت کرد ، ممکن است با پست کابینه مانند وزیر کشور پاداش دریافت کند. وی چهار بار نماینده پارلمان است (۲۰۰۴-۲۰۱۶ ؛ ۲۰۲۰-۲۰۲۴) و از سال ۲۰۲۰ به عنوان مدیر بازوی تحقیقاتی پارلمان خدمت کرده است. زاکانی افسر سابق سپاه است و در جنگ ایران و عراق مجروح شده است. شورای نگهبان صلاحیت وی را برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۳ و ۲۰۱۷ رد کرد. وی دبیرکل اتحاد رهروان انقلاب اسلامی بوده و صاحب پایگاه خبری جهان‌نیوز و هفته نامه پنجره است. وی دارای مدرک پزشکی هسته ای است.
از سوی دیگر آقای رئیسی اخیرا با بسیاری از چهره های شاخص حتی ااصلاح طلب تماس برقرار کرده و در مورد امور آینده کشور از انها مشورت خواسته است . دبیران کل احزاب اصلاح طلب و افرادی مثل کرباسچی و جواد امام تماس از سوی دفتر رئیس جمهور منتخب را تایید کرده‌اند. البته این موضوع امر جدیدی نیست و همه رئیسان جمهور قبل از او نیز از این تکنیک استفاده کرده اند. او خود را نامزد جریان اصولگرا معرفی نمی‌کند و سعی دارد یک چهره مستقل از خود به نمایش بگذارد. محمود احمدی نژاد و حسن روحانی و سیدمحمد خاتمی و هاشمی رفسنجانی هم همین ادعا را در زمان زمامداری داشتند و سعی می‌کردند دولت خود را فراتر از جامعه حامیان خود تعریف کنند. در ایران عموما مدیران ارشد دولت‌های قبلی، منزوی می‌شوند. در حال حاضر ابراهیم رئیسی با چهره‌هایی مثل میرحسین موسوی، سیدمحمد خاتمی، محمود احمدی‌نژاد و قطعا ابوالحسن بنی صدر نمی‌تواند ارتباط بگیرد یا لااقل اگراین کار را بکند، بر خلاف عرف سیاسی ایران رفتار کرده است. چهره‌های دیگری مثل کروبی، ناطق نوری و ... هم می‌توانند در این فهرست قرار بگیرند. همه این افراد در بحران‌های مختلف بعد از انقلاب سابقه مدیریت داشته‌اند و توفیقاتی هم کسب کرده‌اند. اما دولت‌ها عموما حتی شأن مشاوره هم برای دولت‌های قبلی قائل نیستند. به نظر می‌رسد نزدیکان رئیسی مایل به گفتگو و مشورت با طیف مقابل را نداشته و ندارند و قصد دارند با فاصله گذاشتن میان اصلاح طلبان تحریمی و حامیان همتی، گروه دیگری از نیروهای خودی را هم از پنجره بیرون کند و قطار نظام را به سمت اسکوتر شدن پیش ببرد.
منبع : دیدارنیوز